“Şimal Yıldızı / Son Kore Gazileri”

Cem Fakir ve Murat Öztarcan, “Şimal Yıldızı / Son Kore Gazileri” adlı belgeselde 20’li yaşlarında ateş hattına sürüklenen, en genci bugün 80 yaşında olan, 60 yıldır hatırlarını bile sormadığımız insanların hikayelerini anlatıyorlar. 

İlk bölümü 26 Aralık Pazar günü Türkiye saati ile 17:10’da, ikinci bölümü 2 Ocak Pazar günü aynı saatte NTV’de yayınlanacak olan belgesele dair Cem Fakir ile iletişime geçtim. İlk olarak bu belgeselde yer alan hikayelerin ay sonunda kitap olarak da piyasaya çıkacağı müjdesini aldım.

2008 yılı sonları Anadolu Ajansı’na düşen bir haberle çıkmışlar yola. O haberde bir Kore gazisinin tren garındaki bankta ölü bulunduğu yazıyormuş. “Memleketinden binlerce kilometre uzağa savaşa yollanmış, ölümlerden dönmüş, savaş sonrasında unutulmuş ve 80 yıllık yaşamı bir bankta acı bir şekilde son bulmuştu” diyor Cem Fakir.

Bir arşiv çalışması olarak başlamışlar. Ancak daha sonra savaşın 60. yılında bir belgesel ve kitap yapma fikri çıkmış ortaya.

Fakir, bu çalışmayla amaçlarının Kore Savaşı’nın tarihini yeniden yazmak değil, Kore’ye giden insanların bu savaşı nasıl yaşadıklarını anlamak olarak dile getiriyor ve ekliyor: “ İki yıl sürdü çalışma. İstanbul’dan Artvin ve Tunceli’ye kadar 18 ilde çekim yaptık. 40 farklı memleketten subay, astsubay ve er 124 Kore gazisi ile görüşme olanağı bulduk. Onların çok değerli anılarını dinledik ve 60 yıl öncesine birlikte gittik.”

Bu belgesel ve kitabın önemine değinmesini rica ettiğimde ise, “Kuşkusuz bu Türkiye’de yapılan ilk Kore Savaşı belgeseli değil. Ancak bu çalışma, yayıldığı coğrafi alan itibarıyla ve konuşulan kişi sayısıyla diğerlerinden ayrılıyor. İyi kilometre yaptık diyebilirim. Ayrıca bu çalışma, anma, yaşatma, unutmama kültürünün bu topraklarda kök salmasına hizmet ediyor” diyor.

“Bu filmde izah edemediginiz bilgiler oldu mu?” diye soruyorum…
“İki yıl boyunca yüzlerce tanıklık ve hikaye dinledik. Bunlar arasında doğruluğundan emin olamadığımız veya belgeleyemediğimiz olaylar vardı. Dolayısıyla bu anlatımlara belgeselde ve kitapta yer verilmedi” diye yanıtlıyor.

Çekimler sırasında yaşanılanları merak edince, genelde neşeli değil üzücü anıları olduğunu söylüyor.

Örneğin?

Mesela, İzmir’de bir gazimizin evine gittik ki konuştuklarımız arasında en yüksek rütbeli ve kıdemli olan oydu. Röpörtajın sonunda “Eklemek istediğiniz bir şey var mı?” diye sordum. “Bilgimize tenezzül ettiğiniz için çok teşekkür ederim” dedi. Açıkçası bu “tenezzül” kelimesi bize çok dokundu. Halbuki onlarla konuşmak bizim için onurdu. Ancak yıllardan beri karşılaştıkları vefasızlık onlara bu sözleri söylettiriyordu.

Peki, çekimlerin sizler için en keyifli yanı neydi? 

Hemen hemen her gazimizin bizi torunlarına benzetmesi; diyebilirim.

Kuşkusuz Türkiye’de belgesel filmcinin özellikle maddi açıdan işi zor. Ancak Fakir, karamsar olmayanlardan. Bu konuda düsturunu şöyle açıklıyor: “Üniversite yıllarındayken ünlü Macar yönetmen István Szabó Türkiye’ye gelmişti festival için. Maddi açıdan film çekmenin zorluğuna ilişkin bir soruya “Para bulunur, film çekilir yeter ki çekecek hikayeniz olsun” yanıtını vermişti.”

Karşınızda hiç tanımadığı bir toprakta, hiç bilmediği bir dili konuşan insanlarla omuz omuza savaşan insanların hikayesi var. Mehmetçiğin hiç bilmediği bir toprakta, Amerikan birliklerini korumak için öne sürülüp öldüğünü biliyoruz. Bu belgesel belki de bize savaşın ne demek olduğunu hatırlatacak. Bakalım, Türkler’in neden sarıldığının, Amerikan birliklerinin Seul’e doğru çekilirken neden bizimkileri yalnız bıraktığının ve Amerikan askeri çekilirken Türklerin neden Kunuri’de kaldığının yanıtını da alabilecek miyiz? Merakla “Şimal Yıldızı / Son Kore Gazileri”ni izlemeyi bekliyorum. Size de tavsiye ederim…

Cem Fakir

1978 doğumlu. Gazeteciliğe 1996 yılında Marmara İletişim Haber Ajansı’nda başladı. 1997’deki 6 aylık Nokta Dergisi döneminden sonra NTV’de çalışmaya başladı. Uzun yıllar haber merkezinde prodüktörlük, editörlük, Yeni Medya departmanında yöneticilik görevlerinde bulundu. Bir yandan kanalda yayınlanmak üzere belgeseller çekti. Eylül 2010’da NTV’den ayrıldı. “Şimal Yıldızı / Son Kore Gazileri” Cem Fakir’in 8. belgeseli.

Murat Öztarcan

1980 yılında doğdu. İngiltere’de bilgisayar sistem mühendisliği okudu. Uzun yıllar yaşadığı Londra’da fotoğraf eğitimi de aldı. “Şimal Yıldızı / Son Kore Gazileri” Murat Öztarcan’ın ilk belgeseli.

(Turkish Journal)