HDP barajı geçiyor mu?

New York ve çevresindeki akademisyenler ve araştırmacıların kurduğu Türkiye Araştırmaları Enstitüsü (RIT) seçimlerle ilgili bir çalışma yayımladı.

Onur Altındağ ve Bert M. Azizoğlu’nun hazırladığı analizde 2011 yılından bu yana sonuçları kamuoyu ile paylaşılmış, toplam 100 binden fazla kişiyle gerçekleştirilmiş 91 anketten istatistiki modellerle edinilen bulgular incelendi.

“Önceki anket analizlerinden farklı olarak ilk kez zaman içindeki değişimi yansıtan ve anket şirketlerinin yanlılığını da hesaba katan bir istatistiki yöntem kullandık” diyen araştırmacıların kullandığı farklı modellerden çıkan sonuçlara göre HDP, genel seçim barajının hemen üstünde ya da altında oy alacak. Her iki ihtimalde de AKP anayasal çoğunluğa erişemezken, HDP’nin barajı aşması durumunda AKP’nin tek başına iktidar olamama ihtimali bulunuyor. Bu yüzden 7 Haziran’a kadar kalan sürede seçmenlerin HDP’ye yönelik tercihlerindeki en küçük oynamanın tarihi etkileri olacağını söylüyorlar.

Bu meta analizin özelliği nedir?

Veri seti her şirkete ait birden fazla anket sonucunu içerdiği için, istatistiki modelleme yaparken zaman içinde değişmeyen şirket yanlılığını sabit tutabilmesi. Ekonometri veya istatistik ile arası iyi olanlar, kullandığımız regresyon modelinin detaylarını ve verileri inceleyebilirler.

Partilerin oy oranları ve son dönemdeki değişimler

Aşağıdaki grafik son iki sene içinde yapılmış anket sonuçlarını toplu halde sunuyor. Her baloncuk yatay eksende belirtilen tarihte açıklanmış bir anket sonucunu göstermekte. Renkler partileri, baloncuğun alanı ise anketin örneklem büyüklüğünü temsil ediyor.

Anket sonuçları

Anket şirketi sabit etkilerinden arındırılmış trendlere bakacak olursak AKP’nin 2013’den bu yana 5 yüzde puana yakın oy kaybettiği göze çarpıyor. MHP ve CHP oylarını nispeten artırırken son döneminin şüphesiz galibi özellikle cumhurbaşkanlığı seçiminden bu yana oylarını artıran HDP.

HDP barajı aşacak mı?

Bu soruyu cevaplamak üzere farklı istatistiki modelleri derlediğimiz anket sonuçlarına uygulayarak oy oranlarına dair tahminlerimizi aşağıdaki tabloda sunduk. Görülebileceği üzere, hangi istatistiki model ve ağırlıklandırma stratejisi kullanılırsa kullanılsın, sonuçlar HDP’nin yüzde 9,7-10 aralığında bir oy alacağına işaret ediyor. Yazının anlaşılırlığını muhafaza etmek ve yazının akışını bölmemek için modellerin özelliklerini metinden ayrı olarak burada paylaştık.

Oy oranları simülasyonu

Oy oranlarına dair öngörülerimizin yeni mecliste nasıl bir milletvekili dağılımına tekabül ettiğini bulmak için Çilek Ağacı grubunun seçim simülatörünü kullandık. HDP barajı geçemediği takdirde AKP tek başına iktidar olabilecek sayıda milletvekilliğine ulaşsa da anayasa değişiklikleri için gerekli olan 330 rakamına ulaşamıyor. Fakat HDP barajı ucundan da olsa geçerse, o zaman 55 milletvekili çıkararak AKP’nin 273 milletvekili ile kalıp tek başına iktidar olma şansını tehlikeye düşürüyor.

Meclis kompozisyonu

Bu bulgular doğrultusunda, 7 Haziran’da seçmenlerin HDP’ye yönelik yaklaşımlarındaki en ufak değişiklik bile ciddi sonuçlara yol açacağını söylemek gerekiyor. Özellikle kararsız seçmenler, ilk tercihi barajın altında kalabilecek başka partiler olan seçmenler, ya da HDP’nin barajın altında kalmasının olumsuz sonuçlarına karşı hareket etmek isteyen diğer büyük parti seçmenlerinden oluşan üç gruptan HDP’ye niceliğini hesaplayamadığımız bir kaymanın HDP’nin barajı aşıp aşamayacağını tayin edeceğini düşünüyoruz.

Bu çalışma ile istatistiki modeller kullanarak hataya ve suistimale açık ve karmaşık yapılı anketlerden olabildiğince güvenilir çıkarsamalar yapmaya çalıştıklarını söyleyen Onur Altındağ ve Bert M. Azizoğlu, sabit etki modelleri sayesinde anketlerde çıkan oy oranlarını anket şirketlerinin kendilerine özgü örnekleme yöntemlerdeki farklılıklardan arındırıp zaman içindeki değişimleri kontrol edebildiklerini, anketleri örneklem büyüklüklerine göre de ağırlıklandırdıklarını söylüyorlar. Anket sonuçlarının zaman içindeki değişim eğilimlerini 2011 milletvekili seçimlerimdeki oy oranlarını baz alarak 2015 Mayıs ayı için tahmin eden Altındağ ve Azizoğlu, istatistiki tahmin yaparken “doğru” bir modelin olmadığını fakat kamuya açık verilerin bir arada incelenmesinin yaklaşan seçimlerle ilgili genel bir perspektif sunabileceğini belirtiyorlar. 7 Haziran genel seçimlerinin nasıl sonuçlanacağını herkes gibi merakla beklerken, kararsız ve stratejik oy verecek olan seçmen grubunun sonucu tayin edeceğine inandıklarının altını çiziyorlar.

Çalışmanın detaylarına riturkey.org ve onuraltindag.info‘den ulaşılabilir.

Onur Altındağ, City University of New York’da ekonomi doktora öğrencisi ve Paris-1 Sorbonne Üniversitesi’nden kalkınma ekonomisi yüksek lisansı mezunu. Uzmanlık alanı: Doğurganlık ve sağlık davranışlarının uygulamalı ekonometri ile analizi. Web:http://onuraltindag.info

Bert Azizoğlu, New York’taki New School Üniversitesi’nde Kamu Yönetimi doktora öğrencisi ve Fulbright bursiyeri. Araştırmaları, finansallaşmanın OECD ülkelerinde emek ilişkileri, istihdam ve gelir dağılımını nasıl biçimlendirdiği üzerine odaklanıyor. Viyana Ekonomi ve Ticaret Üniversitesi ve Rotterdam Erasmus Üniversitesi İşletme Okulu’ndan lisans ve yüksek lisans derecelerine sahiptir.

(T24)