Bir ayının dramı!

Bir erkek erişkin ayıya dün gece Sarıkamış çöplüğünde beslenirken tren çarptı. Yapılan muayene sonucu omurlarının kırıldığı ve belden aşağısının felç olduğu öğrenilen ayının acısının dindirilmesi için uyutulduğu bilgisini aldık. Doğadan bir canlı daha eksildi. 

Bugün saat 14:00’te Kars İl Çevre ve Orman Müdürlüğü KuzeyDoğa Derneğini aramış ve Sarıkamış Acısu mevkiinde yaralı bir ayı bulunduğunu, başında Tarım İl Müdürlüğü veterinerlerinin olduğunu, muhtemelen ayının elektrik çarpması ya da tren çarpması sonucu yaralandığını, acil bölgeye hayvanı uyuşturmak için anestezik malzeme ve uzman veteriner hekim gönderilmesi gerektiğini bildirmiş.

KuzeyDoğa Derneği Projeler Koordinatörü Önder Cırık haberi alır almaz hemen harekete geçtiklerini söyledi ve ekledi: “Gerekli anestezik malzemeyi Kars’ta aramaya başladık. Bir çok veteriner eczanesi gezmemize rağmen maalesef ayı gibi iri cüsseli bir hayvanı bayıltacak malzemeyi ne eczanelerde, ne Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi Ameliyahthanesinde, ne de Kafkas Üniversitesi veterinerlik fakültesinde bulabildik. En sonunda veterinerlik fakültesinden Özgür Savaşçı hocamız yüksek dozda ketamin ve rompun kulanarak ayıyı bayıltabileceğimizi bildirdikten sonra KuzeyDoğa Derneği olarak bu malzemeyi Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesinden edinip, Prof. Dr. Burhan Özbay hocamızın refakatinde Sarıkamış’a hareket ettik.”

Ayının bulunduğu alan Sarıkamış çöplüğünün bulunduğu Acısu mevki. Cırık: “Çöplüğe ayıların beslenmek için geldiği tarafımızdan zaten biliniyordu ve tam da çöplüğün ortasından demir yolu geçiyor. Daha önce de bu bölgede trenlerin ayılara çarptığı çok vaka olmuştu. 2004 yılında alanda 3 ay kalan Atlas Fotoğrafçısı Halim Diker de bir ayının tren yolunda çarpılarak öldüğünü belgelemişti.”

Alana vardıklarında ayının sabahtan beri orada olduğunu, sabahleyin maalesef bölgede bulunan orman işçileri tarafından görüldüğünü, bu işçiler tarafından sopalar ve taşlarla hayvanın tartaklandığını üzülerek öğrenmişler.

Cırık, “Anladığımız kadarıyla ayı çarpıldıktan sonra ön ayakları ile sürünerek tekrar ormana dönmeye çalışmış, fakat başaramamış. Hemen karayolu kenarında bulunan ayı vardığımızda halen sürünebiliyor, fakat belden aşağısını kullanamıyordu. Hayvanı bayıltmak için uyuşturuculu tabanca ile dört kez vurmamıza rağmen ancak hayvanı sersemletebildik” dedi.

Bu esnada iple ağzı ve ön pençeleri bağlanmış ve yapılan muayene sonucu hayvanın erişkin bir erkek ayı olduğu ve maalesef çarpma sonucu omurlarının kırıldığı ve belden aşağısının felç olduğu Prof. Dr. Burhan Özbay tarafından anlaşıldıktan sonra acısını dindirmek için hayvanı uyutma kararı almışlar.

Hayvandan genetik inceleme için kan ve deri örnekleri alınmış. Yaş belirlemesi için dişlerinin detaylı fotoğrafları çekilmiş ve yüksek dozda ilaç kullanıldığı için hayvanı diğer leşçil hayvanların tüketmesi yerine gömmeyi tercih etmişler. Cırık, “Gerekli ekipman ve taşıma araçları olmadığı için hayvana ne otopsi yapılabildi ne de anatomik araştırma ya da tahnit için Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’ne sevkedilebildi. Sarıkamış Belediyesi tarafından gönderilen iş makinesinin açtığı çukura hayvanı gömdük” dedi

Bu bölgede daha önce böyle bir olay oldu mu? 

Bu bölgede defalarca benzer olaylar oldu ve maalesef yaban hayatı ve Sarıkamış’ın eşsiz sarı çam ormanları ekosistemi için oldukça önemli olan hayvanları kaybediyoruz.

Bu hayvanlar sarı çam ormanları ekosistemi için neden önemli?

Ayılar, domuzlarla beraber bu ekosistemin olmazsa olmazı iki türünden biri. Çünkü ayı ve domuzlar burun ve ayakları ile orman alt vejetasyonunu bir pulluk gibi sürerler, toprağın havalanmasını, tohumların toprağa karışmasını sağlarlar. Sarıkamış çöplüğü hazır besin açısından oldukça zengin ve ayı, kurt, domuz gibi yaban hayvanları geceleri bu alana beslenmeye geliyorlar.

Bu alanda bu hayvanlar için tehditler ne?

Bu hayvanlar için iki temel tehdit mevcut. Ormandan çıkan bu hayvanlar çöplüğe ulaşmak için önce eski Kars-Erzurum yolunu, sonra da çöplüğün tam ortasından geçen demiryolunu geçmek zorundalar.Bu hayvanlar genelde çöplüğe gece beslenmeye geliyorlar ve tam bu saatlerde geçen Doğu Ekspresi bu hayvanlar için, tıpkı bu vakada olduğu gibi, ciddi tehditler oluşturuyor. Trenin dışında yoldan geçen araçlar da bu yaban hayvanları için ciddi tehlike oluşturuyorlar.

Hayvanların korunması için ne yapılabilir?

Sarıkamış Ormanlarında, başta ayı, kurt ve vaşaklar olmak üzere, Sarıkamış çöplüğüne beslenmek için gelen hayvanların korunması için Sarıkamış çöplüğünün yeri değiştirilmeli ya da yaban hayvanlarının geçisi için güvenli alanlar ve koridorlar oluşturulmalı. Aksi takdirde, tıpkı bu olayda olduğu gibi, biyolojik çeşitlilik ve ekolojik denge için oldukça önemli olan bu memeli türlerini maalesef kaybetmeye devam edeceğiz. Bu vakada tek tesellimiz bu hayvanın dişi bir ayı olmaması. Aksi takdirde bu ayıyla birlikte tam yılın bu zamanlarında büyütmek zorunda olduğu en az iki yavrusunu daha kaybetmiş olacaktık. Maalesef Türkiye doğası için önemli bir bireyi daha kaybettik. Başka bireylerin kaybedilmemesi için Sarıkamış Ormanlarından derhal büyük memeli araştırmaları ve koruma çalışmaları başlamalıdır.

(Turkish Journal)