KuzeyDoğa Derneği “Kayıp Kuşlar” için İngiltere’de…

“Dünya Kuş Turizmi Fuarı”nda Türkiye’yi ilk kez KuzeyDoğa Derneği temsil etti. 

İngiltere’nin Rutland kentinde 21-23 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen ve yaklaşık 20 bin kişinin katıldığı dünyanın en büyük uluslararası kuş gözlem ve kuş turizmi etkinliği olan İngiltere Kuş Gözlem Fuarı’nda, bu sene ilk kez Türkiye de bir stant açtı:www.birdfair.org.uk

21 yıldır gerçekleştirilen fuar sayesinde şimdiye kadar dünyadaki 10 bin tür kuşun korunması için yaklaşık 2,5 milyon pound toplandı. Türkiye’yi ilk kez temsil etmesine rağmen fuara kendi imkânlarıyla katılmak zorunda kalan KuzeyDoga Derneği’nin verdiği katılım ücretinin de yok olmanın eşiğindeki kuşları kurtarmak için kullanılması, dernek ekibinin tesellisi oldu. Bu seneki fuar, bölge ekonomisine de 500 bin poundluk gelir bıraktı. Bu gelir, KuzeyDoğa Derneği’nin 2-4 Ekim 2009’da gerçekleştireceği Kars Doğa Festivali’nin yöre ekonomisi için önemine de işaret ediyor.

Kuş gözlem turizminin dünya çapındaki ekonomik öneminden dolayı resmi katılım ve stant sahibi olmak için büyük bir rekabetin olduğunu öğrendiğimiz fuarda, ülkemizin ilk standını açmaya, Kars merkezli KuzeyDoga Dernegi hak kazanmış. KuzeyDoğa Derneği’ni temsilen katılan Projeler Koordinatörü Önder Cırık, fuar katılımcılarına Kars, Iğdır ve çevresinde gözlemlenen 313 kuş türü hakkında bilgi verdigini ve dünyanın kuş severlerini Türkiye’ye davet ettiğini belirtiyor.

Cırık, “Egleton Doğa Koruma Bölgesi’nin Anglian Sulak Alanı Kuş Gözlem Merkezi’nde 21.si gerçeklesen fuarda, 61 ülkeden 350’den fazla stantda, doğa koruma dernekleri temsilcileri, turizm bakanlığı görevlileri, kuş gözlem turizmi şirketleri, dürbün, teleskop ve diğer arazi malzemesi satıcıları, kuş fotoğraf, kitap ve belgesel üreticileri gibi, kuş gözlem turizminin her boyutunu kapsayan kurum ve kuruluşlar temsil edildi” diyor ve ekliyor: “Dünyanın her kıtasından gelen kuş gözlemciler, ornitologlar (kuş bilimciler), çevre dernekleri, turizm temsilcileri, kuş rehberleri ve kuş gözlem tur şirketleri de, yeni yerler keşfetmek için bu fuardaydı. Fuarda, paneller, sunumlar, seminerler, kitap sergileri, belgesel gösterileri ve geliri kuşların araştırmasında kullanılmak üzerine yapılan müzayede gibi etkinlikler gerçekleştirildi.”

Bu fuardaki tüm bilet geliri, dünyanın dört bir yanındaki kuş koruma projelerine hibe edilecekmiş. 2008’deki fuar, 265 bin sterlinlik gelirini, aralarında ülkemizde bulunan sürmeli kızkuşunun da (Vanellus gregarius) bulunduğu, soyları tükenme eşiğindeki birçok kuşun kurtarılmasına bağışlanmış. Bu sene ise fuar gelirini, BirdLife Derneği’nin “Kayıp Kuşlar” kampanyasına vereceğini öğrendik. Cırık, “Dünyanın farklı noktalarında yaşayan, uzun yıllardır görülmemiş 47 “kayıp” kuşu bulma ve kurtarmayı amaçlayan bu kampanyadaki türler arasında 184 yıldır görülmemiş bir kuş türünün yanı sıra, en son kaydı 2001 yılında Macaristan’da gerçekleşen ve ülkemizde de görülmüş olan ince gagalı Kervançulluğu (Numenius tenuirostris) da yer alıyor. Eğer bu kuş türleri bir an önce bulunup korunamazsa, son 500 yılda dünyada yok olmuş kuş türlerinin sayısı 133’ten 180’e çıkacak. Bu kampanyada resmedilen türlerin eşsiz resimlerini çizen kişinin, KuzeyDoğa Derneği Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi gönüllülerinden Polonyalı kuş ressamı Tomasz Cofta olması ise güzel bir tesadüf” diyor.

2005 yılında Türkiye’nin ilk kuş gözlem turunu gerçekleştiren KuzeyDoğa Derneği Başkanı ve Stanford Üniversitesi Biyoloji Öğretim Üyesi Ornitolog Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu ile bu tarihi katılım hakkında görüştük …

“KuzeyDoğa Derneği olarak bir ilke daha imza attık. Derneğimiz fuarda Türkiye’yi en iyi şekilde temsil etmiş, 20 binden fazla katılımcının Türkiye’nin kuşlar açısından Avrupa’nın en iyi ülkesi olduğunu anlamasını ve doğal zenginliğimizi tanımasını sağlamıştır. Ekibimiz, Doğu Anadolu’nun doğasının korunması, araştırılması, tanıtılması ve yöre halkının doğa turizminden gelir kazanması için yedi yıldır uğraşıyor. Kars ve Iğdır halkının ve yerel hükümetlerin desteğine çok teşekkür ediyoruz” diyen Dr. Şekercioğlu, Karslı ve Iğdırlı işadamlarından gereken desteği göremediklerinin altını çiziyor.

Doğu Anadolu’nun unutulduğunu, göç vermediğini ve yoksullaştığını; desteklenirse, doğa turizminin bölge için büyük bir gelir kaynağı olacağını belirtiyor: “Doğa turizmi, turizmin en hızla büyüyen dalıdır. Ülkemizin, doğayı tahrip eden, büyük yatırım gerektiren ve kar marjı çok düşük kitle turizminden, doğa dostu, yöre halkına faydalı, az maliyetli, yüksek karlı, eğitimli ve yüksek gelirli kişilere hitap eden doğa turizmine yoğunlaşması şart.”

Türkiye bulunduğu konum itibari ile kaç tür kuşa ev sahipliği yapıyor? 

Türkiye en az 465, tahminen 500’ün üzerinde tür kuşa ev sahipliği yapıyor. Türkiye dünyanın en büyük kuş gözlem rotalarından olan Afrika-Rusya hattında çok önemli bir konuma sahip. İlkbahar ve sonbahar dönemlerinde milyonlarca kuş Türkiye üzerinden geçerek kışlama ya da üreme alanlarına ulaşıyor.

Yaban hayatı turizmi ve kuş gözlemciliği, turizm sektörleri arasında yöre insanına en çok para kazandıran turizm dallarından biri sanıyorum, bunun sebepleri nelerdir?

Kuş gözlemcilerin doğal yerleri sevmeleri, doğaya zarar veren lüks tatil yerlerinden uzak durmaları, mütevazi, doğayla iç içe ve yöre halkının işlettiği ufak pansiyonları tercih etmeleri ve Doğu Anadolu gibi, doğallığı bozulmamış, kuşlar açısından zengin, kitle turizminin olmadığı yerlere gitmeleri…

Türkiye’de kuş gözlemi yaygın mı sizce?

Dünyanın birçok yerinde milyonlarca insan tarafından yapıldığını düşünürsek, çok da yaygın değil Turkiye’de. Ben 1990’da başladığımda 20 Türk kuş gözlemcisi yoktu, şimdi ise 1000 kişiyi buldu, bu iyi bir gelişme tabii ki; ama İngiltere’de 5 milyon kişi kuş gözlemliyor, bu da büyük bir turizm sektörünün gelişmesi anlamına geliyor. Doğa turizmi, turizmin en hızla büyüyen dalıdır ve kuş gözlem turizmi, milyar dolarlık bir endüstridir.

Türkiye’ye binlerce Avrupalı kuşçu geliyor bunu iyi değerlendirebiliyor muyuz? 

Ne yazik ki iyi degerlendiremiyoruz, onlara hitap edemiyoruz. Türkiye’nin ilk yerli kuş gözlem turunu, 2005 yılında düzenledim. 276 tür kuş gördük ve Türkiye rekoru kırdık. Bu rekor yurtdışında da çok ses getirdi ve halen kırılamadı. Gelir almadım. İngiltere, ABD ve Kanada’dan gelen 8 kuş gözlemcisi, 30 bin dolar harcadı, bu da Tema’nın çevre programlarında kullanıldı. Bu tur, sonraki yerli kuş turlarına örnek oldu ve bu turların geliri artık tamamen ülkemize kalıyor. Yerli turizmde de, doğal alanlarımızın ekonomiye önemli katkısı var. Uludağ Üniversitesi’nin bilimsel araştırmasına göre, Manyas Kuş Cenneti’nin yıllık ekonomik değeri 134 milyon YTL. Ama gelenlerin yüzde 99’u ilk kez böyle bir yere gelmişler. Demek ki daha çok potansiyel var ülkemizde kuş gozlem turizmini arttırmak için.

Peki, ABD’de durum nedir?

ABD hükümetinin yaptığı en son araştırma, ABD nüfusunun yüzde 20’sinin, yani 48 milyon kişinin kuş gözlemcisi olduğunu ve 20 milyon kişinin kuş gözlemi için seyahat ettiğini gösterdi. Kuş gözlemcileri, yaş ortalaması ve gelir seviyesi yüksek, eğitimli ve çoğunlukla emekli kişiler olduğundan, kuş gözlemi için büyük miktarlar harcıyorlar. Sadece 2006 yılında ABD kuş gözlemcileri, kuş gozlem seyahat masrafı için 12 milyar dolar harcadılar ve bunun yüzde 57’si, konaklama ve yiyecek içindi. Kuşçuluk için harcanan toplam para ise 36 milyar doları buldu ve ABD’de 671 bin kişilik istihdam yarattı.

KuzeyDoğa Dernegi olarak, kuzeydoğu Anadolu’nun doğa turizmi potansiyelini arttırmak için çok çalışıyorlar. Bu sene 2-4 Ekim’de Kars Doğa Festivali’ne tüm doğaseverleri bekliyorlar. Kuyucuk Gölü sayesinde Kars Türkiye’nin 2009 Seçkin Turizm Cenneti olarak tüm Avrupa’da tanıtılıyor. Bunun en önemli sebebinin, Türkiye kuş türlerinin üçte ikisinin Kars bölgesinde bulunması olduğunu öğreniyorum.

Dernek, Kars, Iğdır ve Ardahan gibi kuzeydoğu Anadolu illerinde kuşların ve yaşadıkları doğal alanların korunması, araştırılması, tanıtılması ve doğa turizmi yoluyla yerel halkın gelir kazanması için bölgede yoğun çalışmalar gerçekleştiriyor. 2003 yılında Kars-Iğdır Doğal Zenginlik projesi ile başlayan çalışmalar, çevre eğitimi, sulak alan ve meraların restorasyonu, kuş halkalama araştırmaları, bitki çizim kursları, faydalı bitki araştırmaları ve Sarıkamış’ın ayı ve kurtları gibi projelerle, bölgenin doğal zenginliğinin araştırılması, korunması ve doğa turizmi yoluyla bölge halkına ekonomik fayda sağlamasını amaçlıyor. Doğaseverler, KuzeyDoğa Dernegi çalışmaları ile ilgili detaylı bilgilere www.kuzeydoga.org vewww.kuyucuk.org’dan ulaşabilirler.

(Turkish Journal)